Choroby zwyrodnieniowe stawów

choroby zwyrodnieniowe stawow calego ciala

Stawy to ruchome połączenia między elementami szkieletu, które ułatwiają poruszanie. Powierzchnie stawowe kości są pokryte specjalną chrząstką szklistą, odporną na ścieranie. Jest to konieczne, ponieważ w trakcie poruszania występuje przecież ich wzajemne tarcie. Kiedy stawy działają sprawnie, człowiek nie ma większych problemów z poruszaniem – chyba że wynikają one z innych przyczyn. Stawy jednak mogą ulec zwichnięciu czy skręceniu, a także mogą pojawić się w nich zmiany zwyrodnieniowe. Co to jest zwyrodnienie i czym charakteryzuje się choroba zwyrodnieniowa stawów? Jakie są objawy zwyrodnienia stawów w poszczególnych częściach ciała i jak wygląda ich leczenie?


Menu:

Choroba zwyrodnieniowa stawów – charakterystyka

Choroba zwyrodnieniowa stawów to niestety bardzo popularna choroba układu ruchu, która znacznie utrudnia normalne poruszanie i codzienne życie. Związana jest z zaburzeniami w obrębie chrząstki stawowej, która – jeśli działa poprawnie – sprawia, że bezbolesny ruch jest możliwy. Jeśli dojdzie do jakichś zaburzeń w ilości i jakości chrząstki stawowej, pojawia się także ból przy poruszaniu. Staw sztywnieje, zaczyna inaczej wyglądać i pojawiają się problemy z jego ruchomością. W zależności od tego, który staw zostaje zaatakowany chorobą, może ona bardzo lub tylko trochę utrudniać życie. Chorować może jednak każdy staw w ciele – a jest ich wiele!


W terapii stosuje się odpowiednie leki na zwyrodnienie stawów, łagodzące dolegliwości bólowe. Mogą to być leki doustne lub środki stosowane zewnętrznie – na przykład żele wcierane w miejsce, które boli. By zapobiegać dalszemu postępowaniu choroby, warto kontrolować masę ciała – zmiany zwyrodnieniowe częściej dotyczą osób z nadwagą i otyłych. Do tego regularnie wykonywać odpowiednie ćwiczenia wzmacniające i rozciągające mięśnie, unikać nadmiernych przeciążeń stawów, a także zmienić dietę na zdrowszą. Nie tylko będzie to sprzyjać utrzymaniu właściwej wagi, ale również zapobiegnie pojawianiu się niedoborów. Mogłyby one prowadzić do powstania lub pogłębienia zmian zwyrodnieniowych – na przykład selenu.

Zwyrodnienie kręgosłupa

zwyrodnienie kręgosłupa

Zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa w klasyfikacji ICD-10 klasyfikowane są pod numerem M47. Współczesny tryb życia sprawia, że kręgosłup bardzo często choruje – pojawia się ból i trudności z normalnym poruszaniem. Choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa jest wynikiem zmniejszenia ilości mazi stawowej. Wpływają na nią także spłaszczenia dysków kręgosłupa, które z czasem zniekształcane są przez chrzęstne i kostne narośla – tak zwane osteofity. W dalszym przebiegu choroby pojawia się także ucisk na nerwy, co skutkuje bólem przy poruszaniu i ograniczeniem ruchliwości. W tej chwili nie jest to tylko domena starszych, ale i osób młodych, prowadzących siedzący tryb życia czy cierpiących na otyłość.

Wyróżniamy zwyrodnienie kręgosłupa lędźwiowego, piersiowego i szyjnego. Niestety nie da się cofnąć zmian zwyrodnieniowych w kręgosłupie, ale można ograniczyć ich postępowanie oraz zmniejszyć dolegliwości bólowe. Skuteczna jest rehabilitacja ruchowa oraz fizykoterapia przeciwbólowa. Jeśli nic nie pomoże, konieczna może okazać się operacja, a przy przeciwwskazaniach do jej wykonania również termolezja oraz blokada kręgosłupa, polegająca na podawaniu sterydowych leków działających miejscowo i silnie przeciwzapalnie.

Zwyrodnienie stawu biodrowego

Choroba zwyrodnieniowa stawu biodrowego może sprawić niemały kłopot, jako że staw biodrowy to największy staw w ciele człowieka, utrzymujący go w pionie i pozwalający na poruszanie się (chodzenie czy bieganie). Jednocześnie stawy biodrowe – z racji na fakt, że są często nadwyrężane i przeciążone – często ulegają uszkodzeniom. Dzieje się to przede wszystkim w późniejszym wieku i polega na stopniowym niszczeniu chrząstki w stawie. Dochodzi do zmian kostnych i zapalenia błony maziowej, co ogranicza ruchomość stawu. Koksartroza (jak nazywana jest fachowo choroba zwyrodnieniowa stawu biodrowego) w klasyfikacji ICD-10 znajduje się na pozycji M16.

Zwyrodnienie biodra może mieć charakter pierwotny lub wtórny. Jej objawami jest utykanie, bóle w pachwinach, biodrach, a nawet w krzyżu, a także ograniczenie ruchomości stawu biodrowego. Jeśli chodzi o zwyrodnienie stawu biodrowego, leczenie jest przede wszystkim farmakologiczne (stosuje się leki przeciwzapalne i przeciwbólowe). Czasami konieczna jest operacja i założenie endoprotezy. Gdy pojawiło się zwyrodnienie stawu biodrowego, ćwiczenia również przynoszą ulgę. Fizjoterapia ma na celu rozruszać staw, przywracając mu sprawność. Leczenie domowe polega z kolei na nauce prawidłowego obciążania obu kończyn i rozluźniania mięśni (na przykład na basenie), co zmniejsza dolegliwości bólowe.

Zwyrodnienie stawu kolanowego

zwyrodnienie kolan

Podobno aż 20% mieszkańców Europy cierpi z powodu bólu stawów. Część z tych osób choruje na zwyrodnienie stawów kolanowych (w klasyfikacji ICD-10 widnieje pod numerem M17). O chorobę w tych stawach nie jest trudno. Głównie z tego względu, że staw kolanowy jest dość skomplikowany, a przy tym często dochodzi do jego przeciążeń. Choroba może być skutkiem urazów więzadeł czy łąkotek, boreliozy, a nawet nieodpowiedniej diety – ubogiej w selen. Może mieć charakter pierwotny lub wtórny (na przykład gdy pojawia się szpotawość). Objawy zwyrodnienia stawu kolanowego to przede wszystkim ból i ograniczenie ruchomości stawu. Utrudnia to codzienne, normalne funkcjonowanie człowieka.

Jeśli chodzi o zwyrodnienie stawu kolanowego, leczenie może mieć charakter zachowawczy i polegać między innymi na wykonywaniu odpowiednich ćwiczeń i stosowaniu niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Bardzo pomaga schudnięcie (jeśli człowiek ma nadwagę), a także elektroterapia. Leczenie operacyjne wprowadzane jest tylko przy zaawansowanej chorobie. Leczenie domowe często uzupełnia metody profesjonalne i polega między innymi na stosowaniu odpowiedniej diety oraz okładów ziołowych.

Zwyrodnienie w stopie

zwyrodnienie stopy

Zwyrodnienia stawów stóp są powszechniejsze niż kiedyś sądzono. Powodują obrzęk kości, sztywność i ból, a to z kolei przekłada się na trudności w poruszaniu. Z racji na fakt, że stopy stanowią podstawę dla człowieka, brak możliwości prawidłowego poruszania nimi oraz ból w trakcie chodzenia bardzo ogranicza ruchliwość człowieka. Prowadzi do dużych problemów w codziennym funkcjonowaniu. Z czasem może pojawić się koślawienie paluchów, stany zapalne oraz opuchlizny, związane z zaburzeniami w krążeniu krwi. Rozwiązaniem są regularnie wykonywane ćwiczenia, unikanie butów na zbyt wysokim obcasie, a w niektórych przypadkach niestety również leczenie operacyjne.

Zwyrodnienie stawów rąk

Tak jak zwyrodnienie stopy utrudnia poruszanie, tak zwyrodnienie stawów dłoni – w tym palców czy nadgarstka – prowadzi do upośledzenia normalnego funkcjonowania. Chodzi bowiem o trudności z wykonywaniem wielu zwyczajnych, codziennych czynności, nad którymi zwykle zbyt wiele się nie zastanawiamy, ponieważ przychodzą nam bez trudu. Nadgarstek to część kończyny piersiowej, w którym przy zmianach zwyrodnieniowych przede wszystkim pojawia się ból. Najpierw w trakcie poruszania, a później także w trakcie spoczynku. Pojawia się również trzeszczenie stawów, a także – w dalszej kolejności – zniekształcenie nadgarstka.

Choroby zwyrodnieniowe pierwszego stawu nadgarstkowo-śródręcznego (zwyrodnienie nadgarstka) klasyfikowane są w Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10 pod numerem M18. Objawy zwyrodnieniowe mogą być skutkiem przeciążenia lub urazu. Zwyrodnienie stawów palców dłoni również ma wpływ na jakość życia. Wynika także z urazów czy przeciążeń. Również ze stylu życia, jaki się prowadzi (czy jest osiadły, czy jest w nim wręcz za dużo ruchu, jaką dietę się stosuje itp.). Mogą pojawić się guzki Boucharda (występujące na grzbietowej powierzchni stawów międzypaliczkowych bliższych). Często towarzyszy im stan zapalny, albo też guzki Heberdena (występujące na grzbietowej powierzchni stawów międzypaliczkowych dalszych), w których okolicy także może dojść do odczynów zapalnych. Najważniejsza przy leczeniu zwyrodnienia w obrębie dłoni jest rehabilitacja oraz odpowiednia dieta. Należy wyeliminować pokarmy nasilające stan zapalny stawów oraz systematycznie ćwiczyć, by zmniejszać ból i uelastyczniać stawy.

Zwyrodnienie stawu barkowego

zwyrodnienie stawow barkowych

W klasyfikacji ICD-10 stany chorobowe związane z barkiem umieszczone są pod numerem M75. Zwyrodnienie barku może mieć związek z pewnymi predyspozycjami genetycznymi. Różnymi chorobami ogólnoustrojowymi, urazami stawu barkowego, jego przeciążeniami. Również z naturalnym procesem starzenia, obejmujący przecież także stawy i układ kostno-mięśniowy. Zwyrodnienie stawu barkowego powoduje przede wszystkim ból. Pojawia się on początkowo przy ruchu, jednak później może występować także w stanie spoczynku – na przykład podczas snu na chorym barku. To także charakterystyczne trzeszczenie przy poruszaniu ręką lub uczucie blokowania stawu, pewna jego sztywność i ograniczenie ruchomości. Mogą pojawić się także wysięki w jamie stawu. Po przeprowadzeniu odpowiednich badań (między innymi wywiad, RTG oraz rezonans magnetyczny) można podjąć działania mające na celu leczenie zmian zwyrodnieniowych i ograniczenie ich dalszego rozwoju.


Leczenie zwyrodnień stawów w tym obrębie polega przede wszystkim na unikaniu przeciążeń. Do tego najlepiej uczestniczeniu w terapii manualnej, regularnym zgłaszaniu się na zabiegi fizykalne, przejściu na odpowiednią dietę – bogatą w owoce, warzywa i drób. Trzeba również uwzględnić też stosowaniu farmakoterapii. Chodzi tu przede wszystkim o zażywanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych oraz leków przeciwbólowych. Można wybrać te w formie żelu czy maści, działające od zewnątrz lub te doustne, działające od środka.

Bibliografia

  1. Andruszkiewicz, Anna, et al.; Strategie radzenia sobie z bólem u pacjentów ze zmianami zwyrodnieniowymi stawu biodrowego.; Problemy pielęgniarstwa 16.3 (2008): 237-240.
  2. Majda, Anna, Karolina Walas, and Agnieszka Gawełek.; Jakość życia pacjentów z chorobą zwyrodnieniową stawów biodrowych.; Problemy Pielęgniarstwa 21.1 (2013): 29-37.
  3. Garczyński, Wojciech, and Anna Lubkowska.; Postępowanie fizjoterapeutyczne u pacjentów ze zmianami zwyrodnieniowymi lędźwiowego odcinka kręgosłupa.; Journal of Health Sciences 3.4 (2013): 118-130.
  4. Gajewski, Tomasz, et al.; Wybrane aspekty jakości życia osób ze zmianami zwyrodnieniowymi kręgosłupa i stawów.; Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu 19.3 (2013).
  5. Pop, Teresa, Katarzyna Hamerla, and Grzegorz Przysada.; Czynniki wpływające na redukcję bólu u chorych z chorobą zwyrodnieniową stawów kolanowych.; Przegląd Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego 4 (2007): 335-345.
  6. Rongies, W., et al.; Ocena wysklepienia stopy u pacjentów z chorobą zwyrodnieniową stawów biodrowych i kolanowych.; Acta Balneol (2010): 245-254.
  7. Stanisławska-Biernat, Ewa, and Anna Filipowicz-Sosnowska.; Leczenie choroby zwyrodnieniowej stawów.; Przewodnik Lekarza/Guide for GPs 7.11 (2004): 62-70.